نجات از قصاص با اجرای مراسم خون‌بس

شامگاه یکی از روزهای شهریور سال ۱۴۰۰، پسرجوانی برای گرفتن طلبش راهی خانه پسرعمویش در شهرستان الیگودرز لرستان شد. او از چند‌ماه قبل‌تر مبلغی را به‌عنوان قرض به پسرعمویش داده بود، اما به‌رغم گذشت موعد پرداخت، هنوز موفق نشده بود طلبش را پس بگیرد. پسرعمویش هر بار امروز و فردا می‌کرد و به همین دلیل وی آن شب تصمیم گرفت راهی خانه پسرعمویش شود تا هرطوری شده پولش را پس بگیرد.

شب هنوز به نیمه نرسیده بود که جوان طلبکار مقابل خانه پسرعمویش مشغول مشاجره با او شد که ناگهان صدای شلیک گلوله، همه را به وحشت انداخت. وقتی همسایه‌ها از خانه‌هایشان خارج شدند، جوان بدهکار را دیدند که سلاحی در دست داشت و درست مقابل پای او، پیکر غرق در خون پسرعمویش افتاده بود. پسر جوان که برای لحظاتی شوکه بود، وقتی به‌خودش آمد، سلاحش را به زمین انداخت و از محل گریخت. همسایه‌ها پلیس و اورژانس را خبر کردند و جوان مجروح به بیمارستان منتقل شد، اما به‌دلیل شدت جراحاتی که دیده بود، جانش را از دست داد.

با ورود پلیس به پرونده، تحقیقات آغاز و عامل جنایت دستگیر شد. به‌گفته همسایه‌ها، او جوانی زحمتکش و خوش‌اخلاق بود و هیچ‌کس باور نمی‌کرد که به‌خاطر بدهی دست به جنایت زده باشد. او در بازجویی‌ها اعتراف کرد: از پسرعمویم مبلغی پول قرض گرفته بودم، اما او مدام از بدهی‌اش حرف می‌زد. من نیز که توان پرداخت را نداشتم هر دفعه پرداخت را به زمان دیگری موکول می‌کردم. شب حادثه بار دیگر به خانه‌ام آمد و به من گفت که طلبم را بده. من که تحملم تمام‌شده بود، اسلحه را برداشتم و به‌سویش شلیک کردم، اما در همان لحظه پشیمان شدم.

مدتی بعد جلسه محاکمه متهم در دادگاه کیفری لرستان آغاز و او به درخواست خانواده مقتول به قصاص محکوم شد. با این حال مدام می‌گفت که پشیمان است و هرگز قصد کشتن پسرعمویش را نداشته است. با تأیید حکم قصاص در دیوان‌عالی کشور، شمارش معکوس برای اجرای حکم آغاز شد. در تمام سال‌هایی که قاتل در زندان به سر می‌برد، واحد صلح و سازش دادسرا و خیرین، بزرگان ایل بختیاری قوم لر و شیوخ قوم عرب بارها برای گرفتن رضایت از اولیای دم اقدام کردند، اما تلاش‌ها راه به جایی نبرد تا اینکه چند روز پیش با برگزاری مراسم خون‌بس، خانواده مقتول از قصاص گذشتند و به قاتل فرصت زندگی دوباره دادند.

شیخ علی زبید، یکی از خیران و فعالان اجتماعی خوزستان که تا‌کنون در پرونده‌های زیادی باعث صلح و سازش شده، به همشهری می‌گوید: سنت خون‌بس در ایران در میان عشایر و ایلات بختیاری و لرستان جایگاه ویژه‌ای داشته است. خون‌بس به‌معنای صلح میان دوطرف درگیری یا قتل است که در آن خانواده مقتول با دریافت دیه یا شرایطی خاص، از انتقام و خونخواهی دست می‌کشند و صلحی میان طرفین برقرار می‌شود. با اجرای این مراسم بود که مرد زندانی بعد از تحمل ۴ سال حبس، از قصاص نجات یافت.